Opinie: Pas op voor een digitale lockdown

OPINIE – Nederland smacht ernaar om weer op pad te kunnen. Het digitale coronapaspoort gaat hierin een belangrijke rol spelen. Maar deze app moet niet ongemerkt een digitale lockdown veroorzaken. Zo waarschuwt Marcel Sturkenboom van seniorenorganisatie KBO-PCOB. Want niet iedere oudere bezit een (geschikte) smartphone.

Demissionair minister Hugo de Jonge is duidelijk in zijn ambities: de komende tijd krijgen miljoenen mensen een coronavaccin. Tegen de zomer zal dan het grootste deel van de hoog-risicogroep (senioren en kwetsbaren) ingeënt zijn. Als alles volgens plan loopt moeten eind juni acht miljoen mensen volledig gevaccineerd zijn. Dan wordt het eindelijk tijd voor de volgende stap: een mooie zomer met meer vrijheden.

QR-code

Welke vrijheden dit zijn, is nog allerminst duidelijk. Wel wordt steeds vaker geroepen dat dit alleen  kan met een coronapaspoort. Wie gevaccineerd, negatief getest, óf al hersteld is van corona kan dit aantonen met zo’n coronapaspoort. Wil je straks theater of restaurant bezoeken, of naar bijvoorbeeld Frankrijk reizen, dan wordt er via een speciale app op je smartphone, jouw QR-code gescand. Geeft die code na het scannen een groen vinkje, dan is er ruimte voor een heerlijk avondje gezelligheid of voor een fijne vakantie. Voor Europa wordt die QR-code in de Digital Green Pass geplaatst.

Computer says no

Zo’n app, met een QR-code en alle technische mogelijkheden die het biedt, klinkt geweldig. Het is altijd up-to-date. Toch is dit digitale paspoort niet voor iedereen persé een uitkomst. Zo zijn er tal van senioren die geen slimme telefoon hebben. Of er wel eentje hebben, vaak als afdankertje van zoon of dochter gekregen en goed genoeg om te Whatsappen, maar niet modern genoeg voor een overheidsapp. Eerder al werd dit duidelijk met de komst van de CoronaMelder, ook een app en alleen geschikt voor de nieuwere modellen smartphones. En zo zou het kunnen gebeuren, als 75-jarige met een coronavaccin in je lijf, dat de lockdown van nu, ongewild overgaat in een digitale lockdown. Je kan je huis wel uit, maar niet ergens naar binnen. Computer says no.

Maar ook een QR-code op een blaadje is niet altijd een uitkomst. Is deze actueel genoeg? Kan iemand deze wel printen? Hoe staat het met iemands privacy als je deze laat rondslingeren?

Wees digi-aardig

Als Nederlanders straks meer vrijheden kunnen krijgen, dan zou dit voor iedereen moeten gelden. Of je nou digibeet bent, niet de juiste smartphone hebt of van alle moderne snufjes bent voorzien. Hier geldt ook het principe van KBO-PCOB: wees digi-aardig voor de mensen die, om wat voor reden dan ook, niet mee kunnen komen met een digitaal coronapaspoort. Dus demissionair Hugo de Jonge: Zorg voor een alternatief waardoor ook iemand zonder (de juiste) smartphone kan genieten van de hernieuwde vrijheden en niet ongemerkt in een digitale lockdown terecht komt.

Dit opiniestuk is in (aangepaste vorm) op 28 mei 2021 in het Algemeen Dagblad gepubliceerd.