HEBREEUWS (september)

Hoezo september? September bevat een rangtelwoord, dat
zevende betekent. Daarop volgt october (8e), november                                                                                                                                                                                              (9e), etc.
Ook in het Hebreeuws zijn er rangtelwoorden. Die kom je
uiteraard tegen in het scheppingsverhaal. Maar ik werd attent
gemaakt op bijzonderheden. Vertaal je letterlijk, dan krijg je
Dag één, tweede dag, derde dag, vierde dag, vijfde dag, de
zesde dag, de zevende dag. U ziet de verschillen? De eerste, de
zesde en de zevende dag krijgen een benaming, die afwijkt van
die van de andere dagen Boeiend natuurlijk; vooral omdat er
niet bij staat waarom dat gebeurt. Daarvoor moet je om te
beginnen opnieuw lezen. Onwillekeurig denk ik nu terug aan
mijn tijd op het Mulo, zo’n 75 jaar terug. Mijn vader gaf
diverse vakken, waaronder wiskunde. En hij pompte het erin:
Algebra is lezen leren; algebra is lezen leren. Nou, al ben ik dan
na een jaar niet veel verder dan toen ik begon: Bijbels
Hebreeuws leren is niet anders dan die Algebra: lezen leren.
Een poging voor dag één. Wat is er op die dag gebeurd? Tot
dan toe was de aarde woest en doods en duisternis lag op de
oervloed. De meeste vertalingen vervolgen dan met: en de
Geest van God… De Nieuwe Bijbelvertaling van 2004 zegt:
maar Gods Geest zweefde… Daar zit voor mijn gevoel iets
vertroostends in: let op, je mag verwachten dat er iets gaat
gebeuren. De Geest heeft op zijn zweeftocht een inventarisatie
gemaakt en nu gaat het beginnen. God riep ( zo vertaalde wijlen
ds. Veefkind) ‘Licht!’ en er was licht. Wat nog nooit geweest
was, was er opeens. Er was licht. God scheidde dat van het
duister en Hij gaf beide een naam: het licht noemde Hij ‘dag’,
het duister ‘nacht’. Zó ontstond dag één. Dat was de eerste dag,
zeker. Maar het woord dat voor één wordt gebruikt, betekent
ook uniek. En een unieke dag was het: de aarde was woest en
doods en duisternis lag op de oervloed; er bestond geen dag,
geen nacht, verschillen bestonden niet tot God begon zijn
schepping planmatig in te vullen. Opeens was er licht, kwam er
een ritme van dag en nacht. Dát was dag één. Volstrekt uniek.
Zo uniek is God, de Schepper. Dat leerde ook elke Israëliet:
Luister Israël, de HEER, onze God, de HEER is één (de enige,
uniek). En, bij dat lezen leren hoort voor het bijbels Hebreeuws
dat je dat woord één (echad) niet los laat hangen, maar ook
verstaat als verbinding tussen teksten waar het wordt gebruikt.
Bijvoorbeeld in Ezechiël 7 : 5: er komt een ramp, een ramp als
nooit tevoren (zegt NBV). In het Hebreeuws: Er komt een
ramp, ramp één (of: een unieke ramp). En in 1 Kronieken 17 :
21 … het is het enige volk op aarde (letterlijk volk één..)
Kort nog over de zesde dag en de zevende. Verleidelijk is het
om de zesde dag bijzonder te vinden omdat op die dag de
mensen zijn gemaakt. Maar dat is, denk ik, niet de werkelijke
reden. Dat is volgens mij dat God gereed kwam met zijn
scheppingswerk. Ik zie dan ook een verbinding tussen de laatste
2 dagen in het rijtje. De bijzondere zesde dag van die
scheppingsweek (het werk was klaar!) en de zevende dag die
daarop volgde en voor Godzélf een rustdag werd. God trok een
volle dag uit om van wat Hij tot stand had gebracht voluit te
genieten. En Hij gaf die dag een bijzondere status: Hij heiligde
die. Dientengevolge mag zijn volk in zijn spoor elke week weer
genieten van wat het met Gods hulp de voorbije 6 dagen tot
stand heeft gebracht. En omdat dat met Gods hulp was, is de
rustdag van het volk vooral aan God gewijd: gewijd genieten.

Frans van Egmond