HEBREEUWS

Onze leraar Duits op de middelbare school waarschuwde ons
eens voor het zinnetje boven de examenopgaven: Vertaal in
goed Nederlands. Hij zei: ‘Het is maar zo’n klein woordje en
dan nog een Nederlands woordje, maar het is toch echt wat
de examenopgave moeilijk zal kunnen maken.’ En iedereen
die wel eens heeft moeten vertalen, kan het alleen maar
bevestigen; zeker ook de vertalers van de Bijbel. Ik ga weer
terug naar de eerste zin van Genesis. Letterlijk staat er: ‘In
begin schiep God de hemel en de aarde en de aarde was
geschied woest en ledig…’ Het woord dat voor ‘begin’ wordt
gebruikt, betekent niet op alle andere plaatsen in de Bijbel
ook begin. In Leviticus 23 : 10 betekent het ‘eersteling’ en in
psalm 111 : 10 zou het ook goed vertaald kunnen worden met
‘beginsel’. De vertaling die de Herziene Statenvertaling
geeft, luidt: ‘In het begin schiep God de hemel en de aarde.
De aarde nu was woest en leeg…’ De Nieuwe Bijbelvertaling
van 2004 zegt: ‘In het begin schiep God de hemel en de
aarde. De aarde was nog woest en doods…’ Lees ik door tot
en met vers 10, dan wordt bij mij de indruk gewekt: donker
en een en al water. Op dag één schept God het licht en komt
er een ritme van dag en nacht, op de tweede dag brengt God
scheiding aan tussen water onder het uitspansel en water
daarboven door een uitspansel te creëren. Op de derde dag
wordt het water onder het uitspansel een eigen plaats
gewezen, de zee, en schept God daarmee droog land. Vraagt
u zich ook wel af: ‘Wat was de situatie voor dag één?’ Kun je
spreken van ‘tijd’ als er nog geen licht is en geen dagritme?
Heeft ‘tijd’ niet juist te maken met de geordende aarde die
we hebben leren kennen, doordat de aarde bewoond begon te
raken; geschiedenis werd, doordat er allerlei gebeurtenissen
en handelingen plaats vonden? Het woord dat voor hemel
gebruikt wordt in vers 1 en vers 8 luidt ‘sjamajim’. Het
woord sjam betekent ‘daar’ en het woord majim ‘water’. Dus
‘begrijp’ ik het gebruik in vers 8; daar gaat het over het water
dat boven het uitspansel wordt ‘geborgen’. Maar het gebruik
in vers 1 kan ik niet vatten. Is het daar niet veel weidser?
Tenslotte over ‘de aarde was geschied’. Als je dat zo in het
Nederlands ziet staan is ‘was’ een vorm van een
hulpwerkwoord en ‘geschied’ een vorm van een
hoofdwerkwoord. Maar het werkwoord dat in het Hebreeuws
wordt gebruikt is het werkwoord waaraan de HEERE zijn
Naam heeft ontleend, en kent alleen het gebruik als
hoofdwerkwoord. Omdat het dan gaat over ‘was’, ‘is’ en ‘zal
zijn’ lijkt het juist weer te zeggen dat er wel degelijk sprake
is van tijdsverloop vóór dag één. Gelukkig staat er ook voor
bijbelvertalers in de Bijbel dat Gods wegen ver verheven zijn
boven de onze.

Frans van Egmond