HEBREEUWS (?)

Gedurende zo’n 30 jaar mocht ik vaak als organist ds. Hittjo
Hummelen bijstaan in de kerkdiensten in de gevangenissen in
Alkmaar en Heerhugowaard. Daarbij kwam ook enkele keren een
prekenserie voorbij over de profeet Jona. Dat was een hoogtepunt,
steeds weer. In een gesprek dat ik later eens had met een christelijk                                                                                                                             gereformeerde predikant heb ik hem laten zien hoe je over Jona

mag preken en ik verzeker u dat daar veel ’Hummelen’ in 
voorkwam. Ik vertel dit, omdat Hittjo bij Jona, de zoon van
Amittai, er altijd op wees dat Amittai duidt op waarheid. Hij
aarzelde dan ook niet om te zeggen dat Jona als zoon van de
waarheid wordt voorgesteld. Ik moest daar weer aan denken toen
ik in een lijst met Hebreeuwse woorden de woorden voor moeder
en voor waarheid onder elkaar zag staan. Het woord voor moeder
bestaat uit twee letters; de eerste is de aleph, een vrijwel klankloze
ademstoot, maar tegelijkertijd de belangrijkste letter van het
Hebreeuwse alfabet (volgens mijn cursusleider, althans). De
tweede is de meem. Het woordje luidt dus EM. Het woord voor
waarheid begint met diezelfde aleph en meem, maar er komt een
derde letter achteraan, de taw. Het woord luidt dus EMET. Het staat
niet zozeer voor waarheid in de betekenis van feitelijk; het gaat
veel meer om waarheid als betrouwbaar, iets waarop je kunt
bouwen. Natuurlijk pakte ik toen, overigens in het volste
vertrouwen dat het zou kloppen, de Hebreeuwse bijbel erbij en
zocht Jona op. Zoon van Amittai is de vertaling van Ben (zoon;
denk maar aan Benoni, de zoon bij wiens geboorte Rachel stierf en
van wie Jakob koos voor de naam Benjamin); en voor Amittai zie
je dan de letters EMTJ. Maar een nog veel mooier en boeiender feit 9
vind ik dat moeder en betrouwbaarheid zo nauw aan elkaar
verwant zijn. Een kind dat zich bezeert, lichamelijk of geestelijk,
vlucht immers naar Mamma. Op haar kun je bouwen, zij zal
troosten of uitkomst geven. Het bijzondere van die aleph is dat hij
naast eerste letter van het alfabet ook de functie vervult van het
getal 1. Als zodanig verwijst hij ook altijd naar de ENE. Voor
betrouwbaar is dat natuurlijk logisch, theo-logisch zelfs. Voor
moeder geldt het echter net zo goed; dubbel zelfs. Het bevestigt dat
zij beeld van de ENE is, zich een dochter van Hem mag weten. Het
bevestigt ook dat haar omwille van de ENE het respect van haar
kinderen toekomt. Terecht dat we de afgelopen maand Moederdag
vierden.

Frans van Egmond