BESPIEGELINGEN

AOV bedankt!
(vooral voor de Mattheus Passion.)

Zaterdag 9 april vond in de Grote Kerk het laatste
optreden plaats van de Alkmaarse Oratoriumvereniging,
de AOV. Een koor dat in Alkmaar bekend en geliefd is.
Het heeft 97 jaar bestaan, maar door vergrijzing en
gebrek aan aanwas kon de 100 jaar niet gehaald worden.
De coronacrisis gaf het laatste duwtje. De laatste 35 jaar
werd het koor geleid door Johan Akerboom, een dirigent
zeer gewaardeerd om zijn muzikale capaciteiten, maar
zeker niet minder om zijn hartelijke interesse voor elk lid
van het koor. Twee keer per jaar verzorgde het koor een
uitvoering. In het voorjaar de Mattheus Passion van
Bach; in het najaar telkens een ander groot stuk uit de
muziekliteratuur.
De laatste uitvoering van de Mattheus Passion was
indrukwekkend, misschien ook door het besef dat aan een
lange traditie een eind gekomen was. De Mattheus is een
werk dat mij altijd weer ontroert. In dit stuk over het lijden
en sterven van Jezus wordt niet maar een stuk kerkelijke
geloofsleer bezongen, maar komen alle mogelijke
dramatische hoogtepunten en dieptepunten in de mens en
tussen de mensen tot uiting. Het menselijk falen; twijfel;
ongeloof; wanhoop; verraad en wroeging (Judas); lafheid
(Petrus); verdwaasde populistische kortzichtigheid (kruisig
hem!). Maar ook liefde, trouw, aanhankelijkheid.
Aangrijpend is het als Judas beseft hoe dwaas hij gehandeld
heeft door het mooiste dat hij had – de band met Jezus – voor
wat geld te verkwanselen. De ongeneeslijke wanhoop die in
de aria 51 hoorbaar is: “Gebt mir meinen Jesum wieder!”
gaat je door merg en been. Het hele stuk is doortrokken van
de dramatiek van de pijniging en het sterven van Jezus, hem
door zijn medemensen aangedaan. Waarom? Omdat hij
trouw bleef aan zijn opdracht, namelijk het benadrukken van
de noodzaak van liefde, vrede en recht in een soms
krankzinnige wereld. Om de titel van het boek van Nikos
Kazantzakis te variëren: ‘ In Oekraine wordt Christus weer
gekruisigd.’
Niet van elke mens is de dood zo dramatisch en pijnlijk als
van Jezus. Maar toch is het de spiegel van elk mensenleven.
We herkennen onszelf in het koor (72):
Wenn ich einmal soll scheiden
So scheide nicht von mir!
Wenn ich den Tod soll leoden,
So tritt du dann herfür!
Wenn mir am allerbängsten
Wird um das Herze sein.
So reiss mich aus den Aengsten
Kraft deiner Angst und Pein.
Een gebed: laat mij niet alleen in mijn laatste ogenblikken!

Dirk Firet